Nét đẹp của Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ

Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ, Quảng Nam là Di tích lịch sử – văn hóa – nghệ thuật cấp Quốc gia, được công nhận từ năm 2006. Công trình này thờ Đức Khổng Tử và tổ chức các buổi huấn học về tư tưởng Nho giáo. Khi đến thăm Văn Thánh – Khổng Miếu, bạn sẽ được chiêm ngưỡng nét kiến trúc truyền thống đầy tinh tế và nghệ thuật của công trình có lịch sử hơn 300 năm.

Vị trí Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ

Khu di tích Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ nằm trên mảnh đất rộng 6200m2, nằm trên đường Phan Bội Châu, tại khối phố Mỹ Thạch Bắc, phường Tân Thạnh, thành phố Tam Kỳ, Quảng Nam. Đây là một điểm đến du lịch lịch sử của Quảng Nam, với hơn 300 năm lịch sử, nổi bật với kiến trúc truyền thống tinh tế, đậm chất nghệ thuật và mang đậm bản sắc văn hóa dân gian Việt Nam.

Lịch sử của Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ

Năm 1840, Văn Thánh được khởi công xây dựng tại làng Chiên Đàn (ngày nay là xã Tam Đàn, huyện Phú Ninh) để thờ phụng Đức Khổng Tử và các nhà nho có công giúp dân giúp nước. Công trình được khánh thành vào tháng 1 năm 1842.

Đến những năm 60 của thế kỷ XX, Văn Thánh Chiên Đàn bị hư hỏng nặng nề do thiên tai và chiến tranh tàn phá. Do đó, vào tháng 5 năm 1963, Văn hội Nho học ở Tam Kỳ đã vận động công sức và tiền bạc để xây dựng lại một miếu thờ mới tại khối phố Mỹ Thạch Bắc. Các di tích còn sót lại của Văn Thánh Chiên Đàn được dời về đây để lưu giữ.

Tháng 7 năm 1970, công trình hoàn thành và được đặt tên là Khổng Miếu. Năm 1975, Khổng Miếu được đổi tên thành Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ và sử dụng cho đến ngày nay.

Nét đẹp trong kiến trúc Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ

Trong chuyến du lịch đến Tam Kỳ, Quảng Nam, bạn không nên bỏ lỡ cơ hội thăm quan Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ để tận mắt chiêm ngưỡng và tìm hiểu vẻ đẹp của kiến trúc tinh tế, độc đáo, và đầy tính nghệ thuật, mang đậm bản sắc văn hóa dân gian truyền thống.

Chính điện

Chính điện của Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ được xây dựng theo lối kiến trúc ba gian hai chái, trên mái trang trí hình nhị long tranh châu; bốn góc mái có gắn hình tượng những đám mây cách điệu. Hai bên bậc cấp vào chính điện và hàng cột trước chính điện đều được trang trí hình rồng, cẩn mảnh sành và tô vẽ màu sắc sặc sỡ. Bên trong chính điện làm bằng gỗ mít, kết cấu theo lối kiến trúc cổ và được chạm khắc tinh xảo; gian chính giữa thờ Đức Khổng Tử, còn lại thờ các vị tiên triết, tiền hiền, tiên Nho. Chính điện còn được sử dụng cho việc huấn đạo, dạy học và hành lễ.

Hậu điện

Đi qua Chính điện là Hậu điện, được xây dựng theo kiểu kiến trúc ba gian hai chái và liên kết chặt chẽ bằng các thanh xuyên và xà. Giữa các khoảng trống của ô xuyên treo những tấm bảng gỗ sơn son thiếp vàng.

Chính giữa Hậu điện là bàn thờ Đức Khổng Tử, với tượng ngài trong tư thế hai tay chắp vào nhau như đang giảng đạo. Kế tiếp là hai bàn thờ các vị Tiên triết và Tiên hiền, và cuối cùng là bàn thờ các vị Tiên nho.

Dãy nhà cầu lợp ngói âm dương

Liền kề với Chính điện và Hậu điện ở Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ là hai dãy nhà cầu được lợp ngói âm dương. Những công trình này được thiết kế để che nắng và mưa cho những người đến thăm, tế lễ hoặc tham gia các sự kiện. Kiểu kiến trúc của hai dãy nhà này không có tường rào che chắn, mà thay vào đó sử dụng các cột trụ bằng gỗ kiền kiền để chống đỡ.

Hai ngôi nhà cổ dân gian

Sau khi đi qua hai dãy nhà cầu, bạn sẽ đến hai ngôi nhà cổ dân gian, được phục dựng lại vào năm 2011. Hai ngôi nhà này được xây dựng theo lối kiến trúc ba gian hai chái, với mái lợp ngói âm dương. Các cột gỗ kiền kiền được sử dụng làm cấu trúc chính và được chạm khắc với họa tiết tỉ mỉ, tinh xảo bởi những nghệ nhân làng mộc Hội An.

Cổng tam quan

Cổng tam quan của Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ có đế hình vuông, được xây dựng từ vật liệu chính là gạch vồ, sau đó được tô vẽ và cẩn mặt bằng sành sứ để trang trí. Cổng này có tổng cộng 4 trụ, trong đó hai trụ chính có phần chóp được tạo hình như hoa sen nở, trong khi hai trụ phụ được gắn hình ảnh của con nghê được trình bày theo cách điệu.

Hai trụ chính ở giữa của Cổng tam quan có 4 mái hạ và 4 mái thượng được trang trí bằng các loại hoa văn đắp nổi và đắp chìm bằng sành sứ với sự cách điệu hết sức tinh xảo. Bốn đầu đao của bốn trụ mái được tô điểm bằng những đám mây hóa rồng, được cẩn sứ màu xanh. Khoảng trống ở giữa hai mái của mỗi trụ được cẩn chữ “Thọ”.

Hồ bán nguyệt

Tại hồ bán nguyệt của Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ, bạn sẽ thấy một cây cầu vòm được xây bằng đá và gạch. Cầu này có hình cung, với điểm cao nhất ở giữa uốn cong bắc ngang hồ bán nguyệt, tạo ra một hình ảnh đẹp mắt khi nhìn từ trên cao xuống. Thanh lan can của cầu được trang trí với những ô đúc hình học được xếp liền nhau, và các bờ hồ cũng được kè đá cẩn thận để ngăn chặn sạt lở.

Tháp chuông và tháp trống

Trước tòa Chính điện của Văn Thánh – Khổng Miếu, bạn sẽ thấy hai tòa tháp nhỏ đối xứng: tháp chuông ở bên trái và tháp trống ở bên phải. Mỗi tháp có hai tầng với phần mái được thiết kế đối xứng, và có bậc tam cấp lên xuống để phục vụ người đảm nhận việc đánh chuông và trống trong các dịp tế lễ.

Trên đỉnh của hai tháp, bạn sẽ thấy hình chim phụng được trang trí dâng hoa, miệng ngậm búp sen trong tư thế đang bay, được cẩn chế từ sành sứ rực rỡ. Theo quan điểm của thuyết âm dương, tháp chuông đại diện cho âm nên được trang trí với hình chim mái, trong khi tháp trống đại diện cho dương nên được trang trí với hình chim trống.

Ngay bên dưới là bốn mái thượng và bốn mái hạ, được nâng lên bởi bốn trụ tròn. Mỗi đỉnh của mỗi mái được trang trí với hình tượng của dải mây hóa rồng, được cẩn sứ xen kẽ màu trắng và xanh, và chữ “Thọ” cách điệu.

Các điểm tham quan gần Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ

Ngoài Văn Thánh – Khổng Miếu Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam còn rất nhiều điểm tham quan nổi tiếng khác. Bạn nên kết hợp ghé thăm các điểm đến này để có dịp khám phá và tìm hiểu nhiều hơn về văn hóa xứ Quảng:

• Chùa Cầu Hội An: Một trong những biểu tượng của Hội An, nổi tiếng với kiến trúc cổ điển và cây cầu gỗ độc đáo.
• Tháp Bằng An: Những tháp Chăm cổ xưa ở Quảng Nam, tượng trưng cho nền văn hóa Chăm thời trung đại.
• Thánh địa Mỹ Sơn: Di sản thế giới của UNESCO, là nhóm di tích kiến trúc Chăm cổ với các đền thờ và tháp chứa những giá trị văn hóa lịch sử đặc biệt.
• Chùa Ông Hội An: Một trong những điểm tham quan nổi tiếng ở Hội An, nổi bật với kiến trúc cổ điển và những tác phẩm nghệ thuật độc đáo bên trong.

Những năm gần đây, khu di tích Văn Thánh – Khổng Miếu đã trở thành một điểm đến hấp dẫn đối với du khách đến Tam Kỳ cũng như các nhà nghiên cứu. Du khách đến đây có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nghệ thuật điêu khắc chạm trổ tinh xảo, kiến trúc mỹ thuật, và các họa tiết xây dựng tượng hình độc đáo. Ngoài ra, nơi đây còn là một điểm tuyệt vời để khám phá lịch sử và văn hóa của vùng quê duyên hải miền Trung đầy nắng gió.