Tháp Bằng An là một địa danh lưu giữ trọn vẹn những dấu tích của người Chăm trên đất Quảng Nam. Mặc dù chưa được nhiều người biết đến, tháp là một công trình có giá trị lịch sử và văn hóa to lớn. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, tháp vẫn giữ được nét xưa và đậm dấu ấn Chăm. Hãy cùng D&K Travel tìm hiểu về địa danh này qua bài viết dưới đây nhé!
Đôi nét về tháp Bằng An
Người Chăm là một dân tộc riêng từng có một quốc gia độc lập với nền văn hóa phát triển rực rỡ. Do đó, dấu ấn của người Chăm luôn thu hút sự tò mò của nhiều du khách trong và ngoài nước.
Một trong những di tích của người Chăm còn sót lại trên đất Việt Nam và được bảo tồn cho đến ngày nay là tháp Bằng An ở tỉnh Quảng Nam. Tháp Bằng An, còn gọi là tháp Bàng An, là một di tích cổ của người Chăm nằm trên địa phận xã Điện An, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Đây được xem là một trong những địa điểm hấp dẫn dành cho du khách yêu thích lịch sử và muốn tìm hiểu về văn hóa, kiến trúc của người Chăm xưa.
Dù nằm ở tỉnh Quảng Nam, ngôi tháp này cách Hội An khoảng 14km và cách Đà Nẵng chừng 30km, không quá xa để du khách có thể kết hợp vào lịch trình du lịch Hội An hay Đà Nẵng. Đến đây, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng kiểu kiến trúc độc đáo mà còn được lắng nghe những câu chuyện về lịch sử hào hùng của vương quốc Chăm Pa.
Lịch sử về tháp Bằng An – Chămpa
Lịch sử tháp Bằng An được truyền lại qua nhiều giai thoại dân gian. Một truyền thuyết kể rằng, tháp được xây dựng từ cuộc thi giữa người Chăm và người Việt nhằm chứng tỏ khả năng xây tháp cao của mỗi bên.
Lúc đó, người Chăm dựng tháp bằng gạch, còn người Việt dùng tre. Kết quả, tháp của người Việt tuy cao hơn nhưng nhanh chóng bị đổ bởi gió bão, trong khi tháp gạch của người Chăm vẫn tồn tại đến ngày nay.
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa lịch sử Chăm Pa, tháp được xây dựng vào khoảng cuối thế kỉ IX đầu thế kỉ X dưới triều đại vua Bhadravarman. Bia ký tìm được tại tháp cho biết vua Bhadravarman II đã cho xây dựng một đền thờ là Linga Paramesvara để dâng lên thần Isanesvara. Tháp Chăm này được sử dụng làm nơi thờ cúng, tế lễ, đặc biệt là thờ thần Shiva – vị thần bảo vệ người dân và vương quốc Chăm.
Du khách khi ghé thăm tháp sẽ được tìm hiểu về văn hóa Chăm Pa phong phú, với các tác phẩm điêu khắc trên gạch, đá sa thạch, và gốm. Dù đã trải qua nhiều biến động thời gian và bị tàn phá không ít, tháp vẫn giữ được những giá trị lịch sử, văn hóa, tôn giáo và tín ngưỡng của người Chăm đến ngày nay. Ngôi tháp cổ Chăm Pa này chính là hiện thân cho những dấu ấn sâu đậm của một nền văn minh rực rỡ.
Thời gian đi tháp Bằng An tốt nhất
Nếu bạn định khám phá địa danh này, hãy lưu ý về tình hình thời tiết. Bởi địa điểm này thường là nơi ngoài trời, nên khi gặp trời mưa gió sẽ không thể tham quan được. May mắn là tháp mở cửa tự do và không thu phí, vì vậy bạn có thể đến bất cứ lúc nào mình muốn.
Tuy nhiên, dựa trên kinh nghiệm du lịch Hội An – Đà Nẵng, bạn nên chọn những ngày nắng đẹp trong khoảng từ tháng 3 đến tháng 8 hoặc tháng 9. Trong thời gian này, tiết trời khô ráo, dễ dàng di chuyển và ngắm cảnh, cũng như khám phá địa danh này cùng nhiều điểm tham quan khác, đặc biệt là phố cổ Hội An.
Tuy nhiên, trong khoảng tháng 10 đến tháng 12, không nên lựa chọn điểm này vì đường trơn trượt và cảm giác ướt át rất khó chịu.
Kiến trúc độc đáo của tháp
Bố cục cầu kỳ của tháp
Phần tiền sảnh của tháp khá dài và ấn tượng. Tại đây, bạn sẽ thấy cửa ra vào nằm ở hướng Đông, cùng với hai cửa sổ ở hai bên. Trước đây, hai bên tiền sảnh là hai cửa phụ, nhưng chúng đã được tu sửa thành cửa sổ vào năm 1940.
Phần đế của tiền sảnh cao tới 3 mét, rộng hơn so với các khối xây khác, và có các gờ nối chắc chắn xung quanh. Các góc tường thẳng đứng của phần thanh tạo nên sự vững chãi cho kiến trúc. Bên trên, thiết kế giống như một đài hoa. Mái của tháp là một khối hình chóp nhỏ dần lên cao, dù phần đỉnh đã bị gãy một phần do gió bão, nhưng phần lớn tiền sảnh vẫn còn khá nguyên vẹn.
Nhìn từ xa, tháp tựa như một búp măng sắp vươn cao. Cảm giác này đến từ các đường viền khối trên tháp được điêu khắc khéo léo, đặc biệt là ở phần đỉnh chóp.
Điện thờ của tháp mang kiến trúc công phu
Phần điện thờ của tháp Bằng An được thiết kế theo hình dạng bát giác, với rất ít hoa văn và không có các họa tiết trang trí cầu kỳ. Nhìn từ xa, điện thờ có ba phần rõ rệt: phần điện, thanh bát giác và mái chóp.
Hình dạng của điện thờ khiến nhiều người liên tưởng đến khối Linga khổng lồ trong các truyền thuyết xưa. Theo ước tính, điện thờ cao khoảng 20 mét. Các mặt của điện có cấu trúc giống như Yoni. Khi đến gần, bạn sẽ thấy bên trong có một Linga nhỏ bằng đá, biểu tượng đặc trưng của thần Shiva – vị thần cao nhất trong tín ngưỡng của người Chăm.
Bên ngoài điện thờ còn có hai pho tượng Gajasimha bằng sa thạch. Người Chăm xưa tin rằng đây là những vị thần bảo vệ cho tháp Bằng An. Cấu trúc của tháp không quá cầu kỳ nhưng là tác phẩm điêu khắc bằng gạch lớn nhất của người Chăm, mang ý nghĩa lịch sử và văn hóa vô cùng to lớn.
Gợi ý một vài điểm tham quan khác gần tháp
Làng đúc đồng Phước Kiều
Làng đúc đồng Phước Kiều, tọa lạc ẩn mình trong làng quê yên bình của xã Phước Đồng, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, là nơi nổi tiếng với nghề truyền thống đúc đồng từ hàng trăm năm qua.
Tại đây, các nghệ nhân tài ba thường mang trong mình bí quyết lâu đời, truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo ra những tác phẩm đồng đẹp mắt và độc đáo. Với kỹ thuật tinh xảo và sự tài năng, họ biến những khối đồng thô thành những tác phẩm nghệ thuật, từ đồ trang trí nhỏ nhắn đến các bức tượng lớn mang ý nghĩa tâm linh và văn hóa sâu sắc.
Đến với Làng đúc đồng Phước Kiều, du khách không chỉ được ngắm nhìn quá trình sản xuất thủ công truyền thống mà còn có cơ hội trải nghiệm và khám phá văn hóa dân gian độc đáo của vùng đất Quảng Ngãi.
Làng gốm Thanh Hà
Làng gốm Thanh Hà, nằm bên bờ sông Thu Bồn ở Hội An, Quảng Nam, là một làng nghề truyền thống nổi tiếng với lịch sử hơn 500 năm. Đây là nơi lưu giữ và phát triển nghề làm gốm cổ truyền với những sản phẩm đa dạng, từ đồ gia dụng như bát, đĩa, chum, vại đến các sản phẩm trang trí như tượng, bình hoa và đèn gốm.
Gốm Thanh Hà nổi bật bởi độ bền, màu sắc tự nhiên và hoa văn tinh xảo. Du khách đến đây không chỉ có cơ hội tham quan các xưởng gốm và xem trực tiếp quy trình sản xuất mà còn có thể tự tay thử làm những sản phẩm gốm độc đáo, mang về làm kỷ niệm.
Chùa Cầu Hội An
Chùa Cầu, còn gọi là Cầu Nhật Bản, là một biểu tượng nổi tiếng của Hội An, Quảng Nam. Được xây dựng vào cuối thế kỷ 16 bởi các thương nhân Nhật Bản, Chùa Cầu có kiến trúc độc đáo kết hợp giữa phong cách Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam. Cầu dài khoảng 18 mét, được làm hoàn toàn bằng gỗ, bắc qua con lạch nhỏ chảy ra sông Thu Bồn. Mái cầu được lợp ngói âm dương, trang trí với các họa tiết tinh xảo.
Phía trên cầu có một ngôi chùa nhỏ thờ Bắc Đế Trấn Vũ, vị thần bảo hộ xứ sở. Chùa Cầu không chỉ là một công trình kiến trúc đẹp mà còn là một di tích lịch sử quan trọng, thu hút du khách từ khắp nơi đến chiêm ngưỡng và tìm hiểu.
Đảo Cẩm Nam Hội An
Đảo Cẩm Nam là một điểm đến yên bình, nằm bên bờ sông Thu Bồn, tách biệt với trung tâm của Hội An bởi một con đường sáng trọng và cầu Cẩm Nam cổ kính. Với không gian yên tĩnh và không khí trong lành, đảo Cẩm Nam là nơi lý tưởng để trốn tránh sự ồn ào của thành phố và thư giãn trong những cánh đồng lúa xanh mướt, những con đường nhỏ rợp bóng cây cổ thụ.
Du khách có thể thuê xe đạp hoặc đi bộ để khám phá những ngôi nhà cổ, những ngôi chùa linh thiêng và những ngôi đền thờ cổ kính, đồng thời tận hưởng cảm giác gần gũi với cuộc sống của người dân địa phương. Đảo Cẩm Nam là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tận hưởng không gian bình yên và thư thái giữa vẻ đẹp tự nhiên và văn hóa truyền thống của Hội An.
Hội quán Phúc Kiến
Hội quán Phúc Kiến, tọa lạc tại trung tâm của phố cổ Hội An, là một trong những điểm tham quan văn hóa nổi tiếng của thành phố. Được xây dựng vào thế kỷ 18, hội quán này là nơi tập trung của cộng đồng người Hoa định cư tại Hội An trong quá khứ. Kiến trúc của hội quán Phúc Kiến phản ánh rõ nét sự kết hợp giữa phong cách Trung Hoa và kiến trúc cổ điển Việt Nam, với các mảng trang trí hoa văn tinh xảo và các biểu tượng tôn giáo phong phú.
Bên trong, hội quán được trang hoàng với các bức tượng phật và các hình ảnh linh thiêng khác, tạo nên không gian yên bình và tôn nghiêm. Ngoài việc là một điểm tham quan văn hóa, hội quán Phúc Kiến cũng là một nơi thực hiện các hoạt động tôn giáo và văn hóa truyền thống của người Hoa, như các lễ hội truyền thống và các nghi lễ tôn vinh tổ tiên. Đến với hội quán Phúc Kiến, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo mà còn có cơ hội tìm hiểu về lịch sử và văn hóa đặc biệt của cộng đồng người Hoa tại Hội An.
Một vài lưu ý khi tham quan tháp
So với các điểm du lịch khác của Quảng Nam, tháp Bằng An chưa được biết đến rộng rãi. Tuy nhiên, đây vẫn là một điểm đến đáng để bạn ghé thăm. Nếu bạn định tham quan, hãy lưu ý những điểm sau khi đặt chân đến đây với Sơn Trà Travel:
- Đường đến tháp không quá xa, nhưng chủ yếu là các con đường quốc lộ. Nếu di chuyển bằng xe máy hoặc phương tiện cá nhân, hãy đảm bảo an toàn bằng cách cẩn thận và quan sát kỹ.
- Tháp Bằng An không thu phí tham quan và không có giờ mở cửa cố định do chưa có ban quản lý. Tuy nhiên, bạn nên đến sớm và rời đi trước khi trời tối vì không gian xung quanh khá tối. Đồng thời, hãy giữ vệ sinh và tránh việc xả rác bừa bãi.
- Bạn được tự do chụp ảnh mà không gặp bất kỳ hạn chế nào. Hãy mang theo điện thoại hoặc máy ảnh để ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ.
- Nếu có thể, hãy lên đường sớm. Chỉ cần dành khoảng 30 phút đến 1 tiếng tại đây, sau đó bạn có thể dành thời gian nhiều hơn để khám phá các điểm du lịch khác.
Sự xuất hiện của tháp Bằng An, kề bên các điểm du lịch khác ở Hội An, là điểm nhấn độc đáo trong hành trình khám phá vùng đất yêu thương của Quảng Nam. Du khách đến đây không chỉ có cơ hội hiểu sâu hơn về văn hóa tinh thần của người Chăm Pa mà còn được ngắm nhìn một kiệt tác kiến trúc, đánh dấu một phần lịch sử rực rỡ của miền Trung Việt Nam này.