Ghé thăm địa đạo Kỳ Anh nơi ghi dấu lịch sử hào hùng

Địa đạo Kỳ Anh – một di tích lịch sử hào hùng của dân tộc tại Tam Kỳ, Quảng Nam. Hãy ghé thăm và cảm nhận dấu ấn của một thời kỳ lịch sử kiên cường của dân tộc Việt Nam. Cùng D&K Travel tìm hiểu về quá trình xây dựng, ý nghĩa lịch sử và những câu chuyện anh hùng gắn liền với địa đạo này

Đôi nét về địa đạo Kỳ Anh

Có lẽ nhiều người chỉ biết đến địa đạo Củ Chi hoặc địa đạo Vĩnh Mốc, nhưng ít ai biết đến địa đạo Kỳ Anh – một trong ba địa đạo lớn nhất cả nước, được công nhận là di tích cấp quốc gia. Địa đạo Kỳ Anh Tam Kỳ nằm tại xã Tam Thăng, cách trung tâm thành phố Tam Kỳ khoảng 7km về phía Đông Bắc, là một điểm tham quan ấn tượng cho du khách trong hành trình khám phá Quảng Nam.

Trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ, địa điểm du lịch này và cư dân trên vùng cát đã đóng góp quan trọng vào chiến thắng lịch sử của dân tộc. Địa đạo, dài khoảng 20 km, được xây dựng từ năm 1965 đến 1967, giai đoạn ác liệt nhất của cuộc chiến tranh chống Mỹ.

Lịch sử hình thành của địa đạo Kỳ Anh

Địa đạo Kỳ Anh bắt đầu được đào từ tháng 5 năm 1965 và hoàn thành vào năm 1967. Ban đầu, việc đào địa đạo xuất phát từ nhu cầu thực tế của quân và dân địa phương, chỉ là những đoạn hầm ngắn dùng để trú ẩn tránh bom đạn. Về sau, ý tưởng xây dựng hệ thống địa đạo mới xuất hiện, trở thành nơi trú ẩn của người dân và cán bộ địa phương.

Tổng chiều dài địa đạo Kỳ Anh khoảng 32 km, chiều rộng từ 0,5 – 0,8 m, chiều cao khoảng 0,8 – 1 m. Trong lòng địa đạo có những đoạn rất hẹp, nhằm đề phòng khi địch phát hiện và sử dụng hơi cay hay lựu đạn, thì ta dễ dàng bịt kín các đoạn còn lại để tránh thương vong. Địa đạo có hình dạng ô bàn cờ, quanh co uốn khúc với nhiều ngõ ngách, chạy dài men theo các lùm cây. Nhiều đoạn được đào xuyên qua nền nhà dân, qua giếng nước và gian bếp.

Địa đạo Kỳ Anh khác với địa đạo Vịnh Mốc hay Củ Chi ở chỗ nó được đào trong vùng đất cát, do đó phải xuyên qua tầng đất cứng, đất sét và đất như đá ong để tránh sụt lở. Người dân hoàn toàn dùng các công cụ thủ công và sức người như cuốc, xẻng, xà beng và dùng mủng, thúng để đem đất đổ đi nơi khác. Lực lượng chính tham gia đào địa đạo là bộ đội, du kích địa phương, phụ nữ, nông dân và thanh thiếu niên.

Để ngụy trang các lối lên xuống địa đạo, người dân thường đào ngay dưới cây rơm, dưới máng cho lợn ăn… để tránh sự phát hiện của lính Mỹ. Hệ thống địa đạo, ngoài hầm bí mật, còn có hầm công khai thường được sử dụng chiến đấu trực tiếp mỗi khi địch càn quét. Nếu bị phát hiện, các chiến sĩ sẽ thoát vào địa đạo bằng lối bí mật, được ngụy trang bằng các tảng đá ong xếp chặt với nhau.

Đường đi đến địa đạo Kỳ Anh từ thành phố Tam Kỳ

Để đến được địa đạo Kỳ Anh từ trung tâm thành phố Tam Kỳ, bạn bắt đầu từ trung tâm thành phố và đi về phía Đông Bắc theo đường Hùng Vương, tuyến đường chính rộng rãi và dễ dàng tìm thấy. Tiếp tục đi thẳng cho đến khi gặp ngã ba giao với đường ĐT 616, rẽ vào đường này và tiếp tục đi về phía Đông Bắc. Bạn sẽ đi đến xã Tam Thăng, nơi địa đạo Kỳ Anh nằm, cách trung tâm thành phố Tam Kỳ khoảng 7 km. 

Trong xã Tam Thăng, hãy chú ý các biển chỉ dẫn tới địa đạo Kỳ Anh, giúp bạn dễ dàng tìm thấy địa điểm này. Tổng quãng đường đi khoảng 7 km và có thể mất khoảng 15-20 phút di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô, tùy thuộc vào tình trạng giao thông. Nếu cần, bạn có thể hỏi người dân địa phương để được chỉ dẫn cụ thể hơn.

Khám phá khu di tích địa đạo Kỳ Anh

Nhà Trưng bày

Nhà trưng bày tại địa đạo Kỳ Anh là một điểm đáng chú ý và hấp dẫn cho du khách thăm quan. Được thiết kế và bố trí một cách tỉ mỉ, nhà trưng bày này không chỉ giới thiệu về lịch sử và cấu trúc của địa đạo, mà còn tái hiện sinh động cuộc sống trong địa đạo trong thời kỳ chiến tranh.

Trên các tấm bảng thông tin và biển hướng dẫn, du khách có cơ hội tìm hiểu sâu hơn về quá trình xây dựng và sử dụng địa đạo Kỳ Anh trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ. Các hiện vật, hình ảnh và mô hình minh họa cũng được trưng bày động viên và hấp dẫn du khách, giúp họ hiểu rõ hơn về cuộc sống và khả năng phòng thủ của những người dân trong địa đạo.

Hầm tránh pháo

Hầm tránh pháo là nơi mà người dân có thể ẩn nấp khỏi các vụ đánh bom và đột kích của quân Mỹ và quân Việt Nam Cộng Hòa trong thời kỳ chiến tranh. Trong thời gian chiến tranh, việc ẩn nấp trong các địa đạo hoặc hầm tránh bom thường diễn ra nhiều hơn thời gian sinh hoạt ở bên ngoài. Hầm tránh bom thường được dành cho người dân dân thường, trong khi địa đạo thường dành cho người làm cách mạng.

Thực tế, một hầm tránh pháo thường có quy mô lớn hơn nhiều so với mô hình hầm thông thường, với một lớp đất dày khoảng 1,5m đến 2m ở bên trên để bảo vệ khỏi tác động của pháo. Bên trong hầm, thường có một lối vào dẫn đến địa đạo.

Đình làng Thạch Tân

Đình làng Thạch Tân đã được xây dựng trên vùng đất này khoảng 300 năm trước, khi nhóm dân cư đầu tiên khai cơ lập nghiệp trên mảnh đất này. Thật không may, chiến tranh và thời gian đã làm mất đi nhiều tài liệu lịch sử của ngôi làng, làm cho chúng ta không biết nhiều về nguồn gốc của các bậc tiền nhân đã thành lập ngôi làng.

Tuy nhiên, với vai trò thiêng liêng trong đời sống tinh thần địa phương, đình làng Thạch Tân đã trở thành một nơi quan trọng trong lịch sử của khu vực. Quân dân du kích xã Kỳ Anh đã tận dụng ngôi đình này như một căn cứ hoạt động quan trọng, nằm ngay bên dưới đình. Nếu bạn đang đứng đối diện ban thờ, bên phải là hầm chứa lương thực, nơi lưu trữ các nguồn lương thực quan trọng cho cộng đồng, trong khi bên trái là hầm cứu thương, nơi cấp cứu và chăm sóc cho những người bị thương trong cuộc sống hàng ngày và trong các cuộc chiến. Điều này chứng tỏ sự quan trọng và sự đa năng của đình làng Thạch Tân trong việc phục vụ cộng đồng và quân đội trong thời kỳ khó khăn nhất.

Giếng Làng

Giếng làng, trong quá khứ là nơi cung cấp nước sạch hiếm hoi cho sinh hoạt thường ngày của cư dân trong làng Thạch Tân. Trong chiến tranh khi phương thức liên lạc còn thô sơ, quân du kích và dân làng liên lạc và ra hiệu cho nhau bằng cách sử dụng gầu múc nước để tạo ra âm thanh. Để vào địa đạo, người du kích phải lặn xuống dưới nước ở giếng này. 

Mương làng

Mương này từng được người dân làng đào để lấy nước phục vụ cho việc sản xuất lúa. Với chiều sâu khoảng 3 – 5m, mương luôn duy trì mức nước ổn định, giúp che chắn lối vào cho địa đạo bên dưới. Để vào địa đạo, người ta phải lặn xuống dưới mặt nước để tìm cửa hầm.

Sau khi được nâng cấp và cải tạo để phục vụ mục đích du lịch, chính quyền địa phương đã điều chỉnh cửa hầm làm cho nó trở nên rõ ràng và dễ nhận biết hơn như hiện nay. Điều này giúp du khách dễ dàng tiếp cận và khám phá địa đạo một cách an toàn và tiện lợi hơn, đồng thời tạo ra trải nghiệm thú vị và hấp dẫn hơn cho những người tò mò muốn khám phá lịch sử và văn hóa địa phương.

Cây rỏi cổ thụ

Nếu bạn có cơ hội thăm quan địa đạo Kỳ Anh, đừng bỏ lỡ cơ hội để ngắm cây Rỏi 300 tuổi tại làng Thạch Tân – một trong những cây cổ thụ được bảo tồn, và là một trong những điểm đến du lịch nổi tiếng ở Quảng Nam. Trong thời chiến, cây Rỏi đã trở thành một chốt quan sát tự nhiên, nơi dân làng và du kích sử dụng để theo dõi động thái của địch và gửi lời động viên cho đồng đội khi cần thiết.

Đặc biệt, cây Rỏi vẫn tồn tại kiêu hãnh giữa những cơn mưa bom, bão đạn của kẻ thù, tạo nên một bức tranh sống động trên thôn Vĩnh Bình, nơi từng chìm trong biển lửa của chiến tranh. Trong không khí cát trắng bao quanh, cây Rỏi trở thành biểu tượng của sự kiên trung và quyết tâm bất khuất của nhân dân Quảng Nam, là minh chứng cho sức mạnh và lòng dũng cảm của con người trong mọi hoàn cảnh khó khăn. Điều này làm nổi bật vẻ đẹp và giá trị tinh thần của cây cổ thụ này trong lòng người dân địa phương và du khách.

Di tích địa đạo Kỳ Anh tại thôn Thạch Tân đã trở thành một điểm độc đáo và đặc biệt trong danh sách các địa điểm du lịch tại Quảng Nam. Nơi này không chỉ là một di sản văn hóa lịch sử, mà còn mở ra một cơ hội đặc biệt cho du khách hiểu rõ hơn về lịch sử hào hùng và tinh thần chiến đấu không khuất phục của người dân nơi đây.